Na veel politiek getouwtrek is het duidelijk dat de Vlaamse overheid niet zelf de discriminatie op de arbeidsmarkt zal opsporen. ‘Dat kan enkel op het federale niveau waterdicht georganiseerd worden.’

Emmily Talpe: ‘Het doel telt, niet het middel, de resolutie raadt zelfs gerichte steekproeven aan als sensibiliserend middel. Maar daar kunnen de verschillende bedrijfstakken beter over oordelen dan de overheid.’

Brussel. De meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open VLD hebben na een federaal, nu ook een Vlaams resolutievoorstel klaar over de aanpak van discriminatie op de arbeidsmarkt. Vlaanderen is onder meer bevoegd voor de dienstencheques, precies de sector waarin twee op de drie bedrijven ingaan op de vraag om toch maar geen allochtone poetshulp te sturen, zo bleek begin dit jaar. Het nieuws zette een groot debat in gang over de noodzaak om discriminatie harder aan te pakken, onder meer via anonieme controles door de overheid.

De compromistekst die de Vlaamse meerderheid nu klaar heeft, valt vooral op door wat er niet instaat. Er worden namelijk geen praktijktesten of mystery calls gevraagd door de overheid om discriminatie op te sporen.

In plaats daarvan wordt hoog ingezet op zelfregulering. ‘Willen bepaalde sectoren werken met gerichte steekproeven of anonieme controles, dan is dat uiteraard geen probleem’, zegt mede-indiener Jan Hofkens (N-VA), ‘maar het is voor mijn partij altijd duidelijk geweest dat de overheid zelf geen controles moet doen.’

Voor CD&V en Open VLD liggen de kaarten toch wel anders. Beide partijen hebben in het verleden aangegeven dat gerichte controles door de overheid wel degelijk het sluitstuk moesten vormen in de strijd tegen discriminatie. Bij Open VLD hamerde Vlaams fractieleider Bart Somers op die nagel, bij CD&V vooral federaal vicepremier Kris Peeters.

Beide partijen zien de Vlaamse resolutie evenwel niet als een nederlaag. Bij CD&V valt te horen dat het simpelweg onmogelijk bleek om gerichte controles door de Vlaamse overheid juridisch waterdicht te organiseren. ‘Het juridisch advies dat we hierover gekregen hebben, was duidelijk’, zegt Vlaams parlementslid Sonja Claes (CD&V), die de Vlaamse resolutie mee indiende. ‘Dit kan enkel op het federale niveau waterdicht georganiseerd worden.’

Vandaar ook dat de federale resolutie wel verder gaat, zo klinkt het. Als zelfregulering faalt en bepaalde werkgevers blijven hardleers, dan kunnen er volgens die resolutie wel degelijk ‘gerichte controles worden uitgevoerd in het kader van een gerechtelijk onderzoek om bewijsmateriaal in te zamelen met het oog op de opmaak van een proces-verbaal’.

Die federale resolutie werd toevallig gisteren aangenomen in de Kamer, met steun van de groene fractie. De sociale inspectie zal volgens die tekst dus niet spontaan anonieme telefoontjes kunnen plegen, maar onder het goedkeurend oog van een procureur zou

het wel kunnen. Dit alles moet wel nog in wetten worden gegoten. Het is dus ook federaal nog afwachten of de mystery calls er ook effectief komen.

Doel telt, niet het middel

Bij Open VLD vindt men het ondertussen wat naast de kwestie of het nu de overheid is die controleert, of het bedrijfsleven zelf.

‘Het doel telt, niet het middel’, zegt Vlaams Parlementslid Emmily Talpe, die voor de liberalen de resolutietekst voorbereidde, ‘de resolutie raadt zelfs gerichte steekproeven aan als sensibiliserend middel als zoiets is aangewezen. Maar daar kunnen de verschillende bedrijfstakken beter over oordelen dan de overheid.’

Oppositiepartij SP.A ziet dat anders. Yasmine Kherbache is teleurgesteld in de Vlaamse meerderheidspartijen. Haar eigen voorstel voor de invoering van praktijktesten werd gisteren door de meerderheid weggestemd in de commissie. ‘Keer op keer horen we stoere verklaringen in het parlement. Maar als het erop aankomt het verschil te maken, kiest deze Vlaamse meerderheid voor een resolutie die een slag in het water zal zijn, en die op het terrein geen verschil zal maken’, aldus Kherbache.

Talpe ontkent: ‘Binnen twee jaar gaan we de inspanningen op het terrein evalueren. En hardleerse bedrijven zullen worden doorgegeven aan de sociale inspectie, zodat die finaal haar controlerende taak kan toepassen. En we vragen tot slot dat de bestrijding van ernstige vormen van opzettelijke discriminatie prioriteit krijgt bij het Vlaamse vervolgingsbeleid. Dit is dus zeker geen tekst zonder tanden.’

Uit: De Standaard – 03 Jul. 2015